Էզոֆագիալ ռեֆլյուքսը այն վիճակն է, երբ ստամոքսի պարունակությունը, այդ թվում՝ թթուն, մարսողական հյութերը կամ երբեմն սննդի մնացորդները, բարձրանում են դեպի կերակրափող: Կերակրափողը միացնում է բերանը ստամոքսին, և նորմալ պայմաններում այնտեղ կա հատուկ օղակաձև մկան՝ ստորին էզոֆագիալ սպիները, որը բացվում է միայն կուլ տալու ժամանակ, իսկ հետո փակվում է՝ կանխելու համար ստամոքսի պարունակության վերադարձը դեպի կերակրափող: Երբ այս մկանն ինչ-որ պատճառով թուլանում է կամ չի փակվում լիարժեք, ստամոքսի թթուն կարող է բարձրանալ վերև՝ առաջացնելով գրգռում, այրոց, ցավ կամ այլ տհաճ զգացողություններ:
Ռեֆլյուքսի հիմնական պատճառները
1.
Ստորին էզոֆագիալ սպինտերի թուլացում
՝ ամենատարածված պատճառն է:
2.
Ստամոքսի բարձր ճնշում
, ավել քաշ, հղիություն, կամ ծանր սնունդ ընդունելուց հետո:
3.
Որոշ սննդամթերքներ և խմիչքներ
, որոնք կարող են բարձրացնել ռեֆլյուքսի հավանականությունը, այդ թվում՝ սուրճը, ալկոհոլը, գազավորված ըմպելիքները, շոկոլադը, ճարպային ու տապակած ուտեստները:
4.
Ծխախոտ և ալկոհոլ
թուլացնում են ստորին էզոֆագիալ սպինտերը:
5.
Դեղամիջոցներ
՝ որոշ հակաբորբոքայիններ, արյան ճնշման դեղեր:
6.
Ստրես և անհանգստություն
՝ որոնք ազդում են մարսողական համակարգի վրա և կարող են նպաստել ռեֆլյուքսի զարգացմանը:
Հիմնական ախտանիշներն են
•
Կրծքավանդակի այրոց
՝ հատկապես ուտելուց հետո կամ պառկած վիճակում:
•
Դառնահամ կամ թթու համ բերանում
:
•
Քոր կամ ցավ կոկորդում
:
•
Խռպոտ ձայն կամ հազ
, հատկապես առավոտյան:
•
Փքվածություն կամ գազեր, սրտխառնոց
:
• Հազվադեպ՝
շնչառության դժվարություն կամ կոկորդի ցավ
, որը չի անցնում:
Չբուժելու դեպքում թթվի ազդեցությունը կարող է վնասել կերակրափողի լորձաթաղանթը՝ առաջացնելով էզոֆագետ, խոցեր և արյունահոսություն, բարետի էզոֆագետ կամ նույնիսկ շնչառական խնդիրներ՝ ասթմայի սրացում, քրոնիկ հազ:
Սննդակարգ և ապրելակերպ
• Խուսափել չափազանց կծու, յուղոտ, թթու մթերքներից:
• Չուտել քնելուց առաջ՝ սա կարող է հանգեցնել ավելորդ թթվի առաջացմանը ստամոքսում:
• Ուտել փոքր բաժիններով հաճախակի՝ ավելի քիչ չափաբառությամբ սնունդ ընդունելը օգնում է նվազեցնել ռեֆլյուքսի հավանականությունը:
• Նվազեցնել սուրճը, շոկոլադը, գազավորված ըմպելիքները:
• Ուտել թեթև սնունդ՝ օրինակ՝ վարսակ, բանան, բանջարեղեն, խաշած միս, սուպիկներ սովորական ջրով:
• Պառկելուց առաջ չուտել՝ որպեսզի նվազեցնի վերև բարձրանալու հավանականությունը:
• Քնելուց գլխի հատվածը բարձրացնել՝ այսպիսի դիրքն օգնում է սեղմելու մկանին և կանխում է ստամոքսի պարունակության վերադառնալը:
• Ավել քաշի դեպքում աստիճանաբար նիհարել՝ ավելորդ քաշը կարող է նպաստել ռեֆլյուքսի առաջացմանը:
• Չափազանց նեղ հագուստ չկրելու՝ սեղմող հագուստը կարող է ճնշում գործադրել ստամոքսի վրա:
• Չծխել և չխմել՝ ծխախոտը և ալկոհոլը խանգարում են ստորին էզոֆագիալ սպինտերի նորմալ գործառույթը:
Բուժում
Էզոֆագիալ ռեֆլյուքսը հաճախ հանդիպող, բայց վերահսկելի վիճակ է: Այն պահանջում է պարբերաբար բուժման մոտեցում՝ օժանդակ դեղամիջոցներով և ապրելակերպի փոփոխություններով: Գործընթացը կարող է ներառել պրոթոնային պոմպի ինհիբիտորներ, ալկոհոլի և ծխախոտի բացառում, ինչպես նաև ռեֆլյուքսին հակադրվող հատուկ դիետա:
English
Русский